-
1 oynatmak
виля́ть* * *-i1) заставля́ть игра́ть / забавля́ться2) забавля́ть, занима́ть, развлека́ть кого-л. игро́йçocuğu oynatmak — забавля́ть ребёнка
3) заставля́ть танцева́ть / пляса́ть4) представля́ть, ста́вить, игра́ть ( пьесу)karagöz oynatmak — представля́ть карагёз
kukla oynatmak — пока́зывать ку́кольный спекта́кль
5) пошевели́ть чемelini kolunu oynatarak arıları kovmağa çalıştı — отма́хиваясь рука́ми, он стара́лся отогна́ть от себя́ пчёл
sonra parmaklarınızı teker teker oynatın — зате́м оди́н за други́м пошевели́те ка́ждым па́льцем
6) сдвига́ть с ме́стаhastayı yerinden oynatmayınız — не тро́гайте больно́го с ме́ста
7) заставля́ть беспоко́итьсяyüreğini oynatmak — заставля́ть трепета́ть се́рдце
8) разг. перехитри́ть, одура́читьalacaklıyı oynatmak — обвести́ кредито́ра вокру́г па́льца
9) (тж. aklını oynatmak) свихну́ться, тро́нутьсяzavallı az kalsın oynatıyordu — бедня́га чуть бы́ло не сошёл с ума́
-
2 aklını oynatmak
-
3 at oynatmak
а) гарцева́тьб) пока́зывать своё уме́ние / иску́сство -
4 dama taşı gibi oynatmak
перебра́сывать с ме́ста на ме́сто, переставля́ть как пе́шку -
5 elini oynatmak
сори́ть деньга́ми, броса́ть де́ньги напра́во и нале́во -
6 kılıç oynatmak
госпо́дствовать, вла́ствовать над кем-чем -
7 kúkla gibi oynatmak
а) обма́нывать, води́ть за́ носб) манипули́ровать кем -
8 parmağında oynatmak
верте́ть, помыка́ть кем -
9 akıl
ра́зум (м) ум (м)* * *выпад. -klı1) ум, ра́зумaklı başka yerde — его́ голова́ за́нята други́м
2) па́мятьaklından çıkarmamak — не забыва́ть, держа́ть в голове́
adı aklımda kalmadı — его́ и́мя вы́скочило у меня́ из головы́
3) сове́тakıl almak — получи́ть сове́т
akıl danışmak — сове́товаться
akıl vermek — посове́товать, пода́ть мысль
••akıl için tarik / yol birdir — погов. у разу́мных то́лько оди́н путь
akıl para ile satılmaz — погов. ум за де́ньги не ку́пишь
akılları pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi aklını almış / beğenmiş — посл. ка́ждый счита́ет себя́ умне́е други́х
akıl yaşta değil, baştadır — погов. му́дрость в голове́, а не в бороде́
akıl kişiye sermayedir — погов. ум - бога́тство челове́ка
akıl akıldan üstündür — погов. ум хорошо́, а два - лу́чше
- bunu aklım almıyorakıl kişiye sermayedir — погов. ум - бога́тство челове́ка
- akıl almaz
- aklı başında
- aklı başında olmamak
- aklı başında değil
- aklı başından gitmek
- aklını başına almak
- aklını başına toplamak
- aklını başına devşirmek
- aklını başka yere vermek
- aklını bozmak
- aklını çalmak - aklı dağılıyor
- aklım duruyor
- akıllara durgunluk vermek
- aklına düşmek
- akıl erdirmemek
- bu işe aklım erdirmiyor - aklı fikri... de
- aklından geçirmek
- aklından geçmek
- aklına gelmek
- aklına getirmek
- aklı gitti
- akıl hastalığı
- akla hayale gelmez
- aklını kaçırmak
- aklını oynatmak
- akıl kârı değil
- aklı kesmek
- akıl öğretmek
- aklını peynir ekmekle yemiş
- aklına sığmamak
- akla sığmaz
- aklını şaşırmak
- aklı şaşmak
- aklı takılmak
- aklının terazisi bozuldu
- aklına uymak
- aklına yelken etmek
- aklı yerinde değil
- aklı zıvanadan çıkmak
- aklından zoru olmak -
10 aklını kaçırmak
= aklını oynatmak сойти́ с ума́, лиши́ться рассу́дка -
11 at
конь (м) ло́шадь (ж)* * *ло́шадь, конь тж. шахм.ata binmek — сади́ться на ло́шадь
at boynuna düşmek — припа́сть к ше́е ло́шади ( при быстрой езде)
attan inmek — спе́шиться
at koşturmak — гнать [во весь опо́р]
at kılı — ко́нский во́лос
at koşusu / yarışı — бега́, ска́чки
at takımı — ко́нская сбру́я
at uşağı — ко́нюх
arap atı — ара́бский скаку́н
binek at — верхова́я ло́шадь
cins at — поро́дистый конь
çalımlı at — а) ре́звый конь; б) конь с но́ровом
haşarı at — а) ди́кая / необъе́зженная ло́шадь; б) норови́стая ло́шадь
••attan inip eşeğe binmek — погов. променя́ть сапоги́ на ла́пти
atın ölümün arpadan olsun! — погов. помира́ть, так с му́зыкой
atlar tepeşir, arada eşekler ezilir — посл. паны́ деру́тся, а у хло́пцев чубы́ треща́т
at çalındıktan sonra ahırın kapısını kapamak — посл. предпринима́ть запозда́лые ме́ры; по́сле дра́ки кулака́ми не машу́т
atı alan Üsküdarı geçti — посл. ≈ сли́шком по́здно, моме́нт упу́щен
at binicisine göre eşinir — посл. ≈ конь зна́ет своего́ вса́дника; на чьи са́ни сади́шься, того́ и пе́сни поёшь
atlar nallanırken kurbağalar ayak uzatmaz — посл. когда́ кую́т коня́, лягу́шки ла́пы не протя́гивают (т. е. каждый должен знать своё место)
- atla arpayı dolaştırmakata et, ite ot vermek — погов. корми́ть коня́ мя́сом, соба́ку - траво́й (т. е. всё делать наоборот)
- at başı gitmek
- at başı beraber gitmek
- at gibi
- at hırsızı gibi
- at koşturacak kadar
- at nalı kadar
- at oynatmak -
12 dama
ша́шки (мн)* * *ша́шки ( игра)dama tahtası — ша́шечница, доска́ для игры́ в ша́шки
••- dama taşı gibi oynatmak -
13 el
кисть (ж) рука́ (ж)* * *I1) рука́, ру́киel sıkmak — пожа́ть ру́ку
el sıkışma — рукопожа́тие
2) ру́чкаkapı eli — дверна́я ру́чка
3) ход ( в некоторых играх)şimdi el bende — сейча́с мой ход
4) счётное слово разhavaya üç el ateş etti — он сде́лал три вы́стрела в во́здух
••elini veren kolunu alamaz — посл. ему́ дай па́лец, он ру́ку отхва́тит
elinle ver ayağınla ara — погов. ему́ дай [в долг] рука́ми, а [обра́тно] проси́ нога́ми
- elde- eldeki- elde mi?- elden- elinde
- elinden- eliyle- el açmak- eline ağır
- ele alınmaz
- ele almak
- eline almak
- el altında
- elinin altında
- el altından
- el atmak
- ele avuca sığmamak
- eli ayağı bağlı
- eli ayağı buz kesilmek
- el ayak çekilmek
- eli ayağı düzgün
- eline ayağına kapanmak
- elini ayağını kesmek
- elini ayağını çekmek
- elini ayağını öpeyim!
- eli ayağı tutmak
- eli ayağı kesilmek
- eli ayağı tutmamak
- eline ayağına üşenmemek
- ele bakmak
- eline bakmak
- el basmak
- eli boş dönmek
- eli boş gelmek
- eli böğründe kalmak
- eli koynunda kalmak
- elini çabuk tutmak
- el çekmek
- elini çekmek
- elden çıkarmak
- elden çıkmak
- el çırpmak
- eli dar
- eli darda
- el değiştirmek
- el değmemiş
- eline doğmak
- eli dursa ayağı durmaz
- eline düşmek
- elden düşürmemek
- eli ekmek tutmak
- elden ele dolaşmak
- elden ele gezmek
- el elden üstün
- el ele vermek
- el ense etmek
- eli ermez gücü etmez
- elini eteğini çekmek
- eline eteğine doğru
- el etek öpmek
- eline eteğine sarılmak
- el etmek
- elde etmek
- elden geçirmek
- ele geçirmek
- ele geçmek
- eline geçmek
- elinden geleni ardına
- elinden geleni arkasına komamak
- elinden geleni bırakmamak
- elden geleni yapmak
- elinden geleni yapmak
- elden gelmek
- elinden gelmek
- elinden gelse...
- elden ne gelir?
- elden gelmemek
- elinden gelmemek
- eli genişlemek
- elde gezmek
- ellerde gezmek
- elinin hamuruyla erkek işine karışmak
- elinden hiç bir şey kurtulmaz
- elinden bir iş çıkmamak
- elinden kaza çıkmak
- elinden bir kaza çıkmak
- elinden iş gelmemek
- elinden bir iş gelmemek
- eli işe yatmak
- elini kalbine koyarak söylemek sürmek
- elini kalbine koyarak düşünmek sürmek
- elini kalbine koyarak hüküm sürmek
- elden kaçırmak
- el kaldırmak
- eli kalem tutmak
- elinde kalmak
- eline kalmak
- elinden kan çıkmak
- elini kana bulamak
- el katmak
- eli kırılmak
- elini kolunu bağlamak
- eli kolu bağlı kalmak
- elini kolunu sallaya sallaya gelmek
- elini kolunu sallaya sallaya gezmek
- el koymak
- eli koynunda - elinden hiç bir şey kurtulmamak
- eli kurusun!
- eli olmak
- elinde olmak
- elde olmamak
- elinde olmamak
- elini oynatmak
- eli para görmek
- eline sağlık!
- elinize sağlık!
- elini sallasa ellisi başını sallasa tellisi
- elini sıcak sudan soğuk suya sokmamak
- eli silâh tutan
- eline su dökemez
- el sürmemek
- eli şakağında
- el tazelemek
- el tutmak
- elinde tutmak
- elinden tutmak
- elle tutulacak tarafı kalmamak
- elle tutulacak yanı kalmamak
- elle tutulur gözle görülür
- el uzatmak
- el üstünde tutmak
- eli varmamak
- eli gitmemek
- el vermek
- ele vermek
- el vurmamak
- eli yatmak
- bu işte eli yok
- eller yukarı!
- bir eli yağda bir eli balda II1) чужо́й, чужа́к2) страна́, крайyabancı ellerde — в чужи́х края́х, на чужби́не
3) наро́д, населе́ние4) пле́мя••elin ağzı torba değil ki büzesin — посл. на чужо́й рото́к не наки́нешь плато́к
el ile gelen düğün bayram — посл. ≈ на миру́ и смерть красна́
elin derdi ele masal gelir — посл. чужу́ю беду́ рука́ми разведу́
- el kapısında çalışmakel kazanıyla aş kaynatmak — погов. прийти́ на гото́венькое
-
14 kalem
ру́чка (ж)* * *1) ру́чка; каранда́шkalem açmak — чини́ть каранда́ш
kalem kâğıt — пи́сьменные канцеля́рские принадле́жности
dolma kalem — автору́чка
kurşun kalem — каранда́ш
kamış kalemi — тростнико́вое перо́
taş kalem — гри́фель
tüy kalemi — гуси́ное перо́
2) резе́ц, долото́3) ки́сточка, то́нкая кисть ( для краски)4) канцеля́рия, бюро́kalem arkadaşı — сослужи́вец, колле́га
kalem odası — канцеля́рия, помеще́ние канцеля́рии
5) письмо́, слог, стильkaleme almak — написа́ть, изложи́в в пи́сьменном ви́де
kaleminden — из-под пера́ ( выйти)
kaleme gelmemek — не поддава́ться описа́нию
kalem gezdirmek — де́лать исправле́ния ( в написанном тексте)
kaleminden kan damlamak — писа́ть проникнове́нно, писа́ть от всего́ се́рдца
kalemi olmak — владе́ть перо́м
kalem oynatmak — а) написа́ть; б) пройти́сь карандашо́м, исправля́ть [текст]
kalem yürütmek — писа́ть, попи́сывать
kuvvetli kalemi var — он превосхо́дно владе́ет перо́м
6) перен. писа́тельedebiyatımızın usta kalemlerinden — оди́н из лу́чших писа́телей в на́шей литерату́ре
7) черено́к8) сорт, видbeş kalem ilâç — пять ви́дов лека́рства; пять разли́чных лека́рств
üç kalem erzak — три ви́да проду́ктов
••- kaleme gelir
- kaleme sarılmak
- kalemiyle yaşamak -
15 kılıç
меч (м) са́бля (ж) ша́шка (ж)* * *озвонч. -cıса́бля, ша́шка, мечkılıç çalmak — наноси́ть уда́ры са́блей / мечо́м
kılıç çekmek — обнажи́ть са́блю
kılıç kını — но́жны
kılıç pabucu — [металли́ческий] наконе́чник но́жен
••- kılıcı kınına koymakkılıç kınını kesmez — погов. са́бля свои́ но́жны не ре́жет; да́же жесто́кий челове́к не гу́бит тех, кого́ лю́бит
- kılıç kuşanmak
- kılıç takmak
- kılıç oynatmak
- Domokles'in kılıcı -
16 kúkla
ку́кла (ж)* * *1) ку́клаkúkla oyunu — ку́кольное представле́ние
kúkla tiyatrosu — ку́кольный теа́тр
2) перен. ку́кла, марионе́тка••- kúkla gibi oynatmak -
17 kuyruk
хвост (м)* * *озвонч. -ğu1) хвост тж. перен.kuyruğunu oynatmak — виля́ть хвосто́м
kuyruk yüzgeci — хвостово́й плавни́к
gelinliğin kuyruğu — шлейф пла́тья неве́сты
falanca kuyruğu ile beraber geliyor — тако́й-то идёт со свои́м хвосто́м (напр. со своей семьёй, приятелями)
uçağın kuyruğu — хвостова́я часть самолёта
2) курдю́кkuyruk yağı — курдю́чное са́ло
3) о́чередь, хвост разг.kuyrukta beklemek — стоя́ть в о́череди
kuyruğa girmek — станови́ться в о́чередь
kuyruk olmak — образова́ться о́череди
kuyruk yapmak — образова́ть о́чередь
ekmek kuyruğu — о́чередь за хле́бом
••- kuyruk çekmek
- kuyruğu kapana kısılmak
- kuyruğunu kısmak
- kuyruğunu kıstırmak
- kuyruk sallamak
- kuyruğunu tava sapına çevirmek
- kuyruğuna teneke bağlamak
- kuyruğu titretmek -
18 oynatılmak
страд. от oynatmak -
19 parmak
па́лец (м)* * *озвонч. -ğı1) па́лецdeğneği iki parmak kısaltmalı — па́лку на́до укороти́ть на два па́льца
2) (тж. tekerlek parmağı) спи́ца ( колеса)3) дюйм4) стр. сто́лбик, баля́сина ( перил)5) уст. парма́к (старинная турецкая мера длины, ≈ 3 см)••- parmak atmak
- parmak basmak
- parmağını bile kıpırdatmamak
- parmağını bile oynatmamak
- parmak bozmak
- parmağına dolamak
- parmakla gösterilmek
- parmak ısırmak
- parmak ısırtmak
- parmak kadar
- parmak kaldı
- parmak kaldırmak
- parmağı olmak
- bunda onun da parmağı var
- parmağında oynatmak
- parmakla sayılmak
- parmağının ucuyla çevirmek
- parmağının ucunda çevirmek
- parmak yalamak
- parmaklarını yersin -
20 yer
местно́сть (ж) ме́сто (с)* * *1) врз. земля́yer atmosferi — земна́я атмосфе́ра
Yerin dönmesi — астр. враще́ние Земли́
yere düşmek — упа́сть на зе́млю
Yer ekseni — астр. земна́я ось
yere oturmayınız — не сади́тесь на зе́млю
yerini sattı — он про́да́л свою́ зе́млю
yerleri silmek — мыть полы́
2) врз. ме́стоyer almak — заня́ть ме́сто в чём
yerini almak — заня́ть чьё-л. ме́сто
yerini değiştirmek — поменя́ть места́ми, переста́вить
yerinden oynatmak — сдви́нуть с ме́ста
yerinde söylemek — сказа́ть к ме́сту
o bir yerde fazla durmaz — он на одно́м ме́сте до́лго не сиди́т
arkadaşınızın yerini bilmiyorum — я не зна́ю, где [нахо́дится/живёт] ваш това́рищ
doğum yeri — ме́сто рожде́ния
kaza yeri — ме́сто ава́рии
ön tarafta bir boş yer var — впереди́ есть одно́ свобо́дное ме́сто (в кино, театре)
park yeri — стоя́нка (автомашин и т. п.)
taksi durak yeri — стоя́нка такси́
toplantı yeri ме́сто — проведе́ния собра́ния
buna yer verilemez — э́тому не должно́ быть ме́ста
yeriniz var mı? — у вас есть свобо́дный но́мер? ( в гостинице) / свобо́дное ме́сто? (в ресторане и т. п.)
3) пункт, ме́стоatanma yeri — ме́сто/пункт назначе́ния
düğüm yeri — узлово́й пункт
gözletme yeri — наблюда́тельный пункт
idare yeri — кома́ндный пункт, пункт управле́ния
konuşma yeri — перегово́рный пункт
4) в соч.bir yerden — отку́да-то
••yere bakan yürek yakan — погов.... в ти́хом о́муте че́рти во́дятся
- yerinde- yere bakmak
- yere baktırmak
- yere batasıca!
- yere batsın!
- yere batmak
- yerle bir etmek
- yerini bulmak
- yere çalmak
- yerin dibine geçmek
- yerin dibine batmak
- yerin dibine girmek
- yerini doldurmak
- yere geçmek
- yerini geçmek
- yeri gelmedi
- yeri gelmeşken... - yeri gökü birbirine katmak
- yerle gök bir olsa
- yerden göğe kadar
- yere göğe koyamamak
- yer etmek
- yerini ısıtmak
- yer kabul etmez
- yerde kalmak
- yerinde kalmak
- yer kapmak
- yerin kulağı var - böyle sözlerin yeri var mı?
- bunu yapsalar yeridir
- yerinde olmak
- keyfi yerinde olmak
- keyfi yerinde değil
- yerine oturmak
- yerinden oynamak
- yeri öpmek
- yere sağlam basmak
- yerinde saymak
- yere sermek
- yeri soğumadan
- yerinde su mu çıktı?
- yerleri süpürmek
- yerlerde sürünmek
- yerini tutmak
- yer vermek
- yere vurmak
- yer yarılıp içine girmek
- yerini yapmak
- yerinde yeller esiyor
- yerden yere vurmak
- yeri yurdu belirsiz
- 1
- 2
См. также в других словарях:
oynatmak — oynatmak, I, 271 … Divan-i Luqat-i it-Türk Dizini
oynatmak — i 1) Oynamasını sağlamak Bir curcuna havası söyledi ve salondakilerin hepsini oynattı. P. Safa 2) Kımıldamasına yol açmak Elindeki kamçıyı oynatarak güneş altında yanan ovalarda gözlerini gezdirdi. M. Ş. Esendal 3) nsz Herhangi bir canlıya… … Çağatay Osmanlı Sözlük
dama taşı gibi oynatmak — birini sık sık bir yerden bir yere göndermek veya atamak … Çağatay Osmanlı Sözlük
istediği gibi at koşturmak (düz oynatmak) — keyfince, istediği gibi davranmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
Karagöz oynatmak — komik bir durum yaratmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
kukla gibi oynatmak — 1) (birini) birine her istediğini yaptırmak 2) (birini) birinin istediğini yapıyor görünerek onu oyalamak … Çağatay Osmanlı Sözlük
kalem oynatmak — 1) yazı yazmak Namık Kemal in tek başına kalem oynattığı alanlarda başyazarlar, fıkra yazarları, sanat eleştiricileri yetişir. N. Cumalı 2) bir yazıyı düzeltmek 3) bir yazıda değişiklik yapmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
film oynatmak — bir filmi sinemada göstermek … Çağatay Osmanlı Sözlük
kılıç oynatmak — egemen olarak yaşamak … Çağatay Osmanlı Sözlük
parmağında oynatmak — (birini) her istediğini yaptırmak, kukla gibi kullanmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
at oynatmak — 1) atla hüner göstermek 2) mec. yarışmak Ben onunla at oynatamam. 3) mec. bildiği ve istediği gibi davranmak Bizde ilk kurulan parlamento da Avrupa daki benzerleri gibi, özel menfaatlerin gizlice at oynattığı bir alan olmakta gecikmemiş. H. Taner … Çağatay Osmanlı Sözlük